Bezdech senny
Obturacyjny bezdech senny (OBS) jest chorobą, którą medycyna zajęła się stosunkowo niedawno. Zdecydowana większość pacjentów nie została jeszcze objęta opieką. Sytuację utrudnia wieloletni skryty przebieg choroby. Osoby dotknięte nią bardzo długo w ogóle nie zdają sobie sprawy, że są chore na obturacyjny bezdech senny. Szacuje się, że z powodu OBS cierpi 24% dorosłych mężczyzn i 9% dorosłych kobiet. Objawy choroby odczuwa około 4% dorosłych mężczyzn i 2% dorosłych kobiet.
Podczas snu każdy człowiek traci świadomą kontrolę nad swoimi mięśniami. Pojawia się fizjologiczny spadek napięcia mięśni. U osób zdrowych powoduje to jedynie niewielkie spłycenie i spowolnienie procesu oddychania, co jest całkowicie normalne. Natomiast u chorych na OBS dochodzi do zapadania się języka i gardła. Przepływ powietrza przez drogi oddechowe ustaje zupełnie lub jest zbyt mały. Pojawiają się bezdechy.
Podczas trwania pojedynczego bezdechu dochodzi do szybkiego spadku ilości tlenu i wzrostu poziomu dwutlenku węgla we krwi. Osoba chora zaczyna się dusić. Nasilone ruchy oddechowe oraz niedotlenienie doprowadzają do nagłego wybudzenia. Momenty odzyskania świadomości trwają bardzo krótko i zazwyczaj nie są zapamiętywane przez chorych. Wystarczają jednak do przywrócenia drożności dróg oddechowych, a także powrotu prawidłowego oddychania. Po ponownym zaśnięciu cała sekwencja zdarzeń powtarza się i dochodzi do kolejnego bezdechu.
Choroba bezdechu sennego przyczynia się w ten sposób do zaburzenia procesów regeneracyjnych zachodzących podczas snu – osoba dotknięta takimi dusznościami czuje silne zmęczenie oraz w różnym stopniu wykazuje objawy niedotlenienia organizmu. Nie wspominając już o pogorszeniu się wartości ciśnienia tętniczego czy pracy serca, co destrukcyjnie wpływa na ogólny stan zdrowia pacjenta. Leczenie bezdechu sennego jest więc niezwykle ważnym elementem.
Nie każda osoba chrapiąca ma OBS. Jest jednak reguła, że wszystkie osoby cierpiące na obturacyjny bezdech senny chrapią. Jest to chrapanie nieregularne i bardzo uciążliwe dla partnerów. Osoby obserwujące chorych, najczęściej opisują bardzo głośne chrapanie, które w pewnym momencie znika i w jego miejsce pojawia się całkowita cisza – chory nie oddycha. Po pewnym czasie: od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund, pojawia się bardzo głośne chrapnięcie połączone często z poruszeniem się osoby śpiącej (koniec bezdechu – wybudzenie). Po chwili chory zasypia ponownie, zaczyna przejściowo chrapać i zapada w kolejny bezdech. Niestety takich epizodów może być naprawdę dużo. Podczas obserwacji chorych na obturacyjny bezdech senny zarejestrowano nawet kilkaset takich przerw w oddychaniu. Do leczenia chrapania należy podchodzić poważnie, ponieważ znacząco wpływa na jakość życia i zdrowie osób chorych, ale również na jego najbliższych.
Niekiedy najgwałtowniejsze wybudzenia są przez chorych zapamiętywane. Opisują je jako nagłe przebudzenia z przyśpieszonym oddechem, uczuciem kołatania serca lub braku powietrza. Niejednokrotnie połączone są one z nieprzyjemnymi marzeniami sennymi. Czasem nasilenie objawów jest tak duże, że chorzy gwałtownie siadają na łóżku z uczuciem dużego lęku i duszności.
FAQ
Co to jest obturacyjny bezdech senny (nocny)?
Obturacyjny bezdech senny (czasem nazywany też obstrukcyjnym bezdechem sennym) to podstępna choroba. Polega ona na wielokrotnym występowaniu podczas snu epizodów niewystarczającego lub zupełnego braku przepływu powietrza przez drogi oddechowe – tak zwanych hipowentylacji i bezdechów. Chorobę można rozpoznać, jeśli średnio w każdej godzinie snu pojawi się przynajmniej pięć tego typu zdarzeń trwających nie krócej niż 10 sekund.
Jak leczyć bezdechy senne i chrapanie?
Wszystko zależy od przyczyny pojawienia się tego schorzenia. Metody leczenia bezdechu sennego opierają się na wyeliminowaniu źródła problemów z oddychaniem. Jeśli jednak nie jest to możliwe, ucieka się do leczenia objawowego przy pomocy urządzeń wspomagających oddychanie, np. aparatami CPAP. Jest to specjalistyczna pomoc w bezdechu sennym, która często jest jedyną dostępną metodą leczenia, np. ze względu na choroby współtowarzyszące. Leczenie obturacyjnego bezdechu sennego powinno być zawsze oparte na opinii lekarskiej.
Co to jest aparat CPAP?
Zespół bezdechu sennego najczęściej sprowadza się do leczenia aparatem CPAP. Urządzenie to posiada system odpowiedzialny za wtłaczanie powietrza do dróg oddechowych za pomocą podwyższonego ciśnienia. Oprócz tego aparat składa się z rurki wykonanej z elastycznego materiału oraz maseczki oddechowej. Pacjent korzysta z niego zawsze, gdy planuje sen – a więc w nocy oraz podczas drzemek w ciągu dnia. Maszyna taka pomaga więc na obturacyjny bezdech senny – zapobiega przerwom w oddychaniu.
Centralny a obturacyjny bezdech senny – czym się różnią?
Obturacyjny bezdech senny (OBS) zachodzi, gdy źródłem zaniku oddechu są czynniki mechaniczne. Dlatego też czasem można spotkać się z określeniem „obstrukcyjny bezdech senny”, co wskazuje na zmniejszenie lub całkowitą blokadę światła przewodów oddechowych. Natomiast przyczyną centralnego bezdechu sennego jest zazwyczaj ciężka niewydolność serca, która powoduje, że chwilowo ustaje nawet aktywność mięśni oddechowych.
Gdzie leczyć bezdech senny?
Istnieją różnego rodzaju poradnie i kliniki leczenia bezdechu, które zajmują się zarówno wnikliwą diagnostyką, jak i leczeniem tego schorzenia. Jednakże zależnie od przyczyn specjaliści często zalecają stosowanie aparatów do stosowania podczas snu, jeśli przyczyny nie są łatwe i szybkie do wyeliminowania.
Jakie są przyczyny bezdechu sennego?
Źródła problemów mogą być naprawdę różne. U dorosłych bezdechy obturacyjne mają często przyczyny w otyłości, niewydolności serca czy nawet silnym stresie. Natomiast można zaobserwować również bezdech senny u dzieci. W ich przypadku leczenie zazwyczaj ucieka się do usunięcia permanentnie powiększonych migdałków, które są powodem powstania schorzenia.
Jaki kupić aparat na bezdech senny?
Gdy u pacjenta zdiagnozowano OBS zastanawia się on, jaki aparat senny wybrać. Istnieją zarówno aparaty CPAP, wśród których można wyróżnić urządzenia o stałej pracy, półautomatyczne oraz w pełni automatyczne, jak i aparaty BPAP. Różnią się one charakterem pracy, a także stopniem jej zaawansowania. Po więcej informacji warto zajrzeć do kategorii oferowanego przez nas sprzętu, porównać ich parametry oraz wybrać odpowiedni aparat.
Co to jest tlenoterapia?
Tlenoterapia domowa to inaczej dostarczanie tlenu do układu oddechowego pacjenta, która może być stosowana w domu. Przede wszystkim daje duże możliwości terapeutyczne osób chorujących nie tylko na bezdech senny, lecz także na wiele innych schorzeń związanych z zaburzeniem funkcji oddychania. Na co pomaga i na czym polega? Przede wszystkim niweluje skutki niedotlenienia, pozwala na szybszy proces zdrowienia, a także umożliwia normalne funkcjonowanie na co dzień osobie chorej. Dzięki temu, że takiej terapii bezdechu sennego nie trzeba przeprowadzać w warunkach szpitalnych, chory może prowadzić niemalże normalny tryb życia.
Jak długo można używać koncentratora tlenu?
To, jak długo pacjent powinien stosować terapię tlenem, zależy od decyzji lekarza. Często jednak chorzy korzystają z koncentratora nawet 12 h dziennie. Jednakże czasem zachodzi potrzeba korzystania z tlenoterapii przez całą dobę. Oczywiście wszystko zależy też od stosowanego stężenia tlenu.
Jak używać koncentratora tlenu?
Należy korzystać z niego według zaleceń lekarza oraz producenta. Przede wszystkim należy prawidłowo uzupełniać nawilżacz, a także pilnować ustawień przepływu. Muszą one być dostosowane do wskazań medyka. Natomiast aby dostarczyć tlen do dróg oddechowych, zakłada się maseczkę bądź wąsy tlenowe. Wraz z każdym oddechem pobierana jest przez organizm większa dawka tlenu.